Istota pomiarów współrzędnościowych
Pomiary współrzędnościowe polegają na pomiarze wartości współrzędnych X, Y i Z, czyli pojedynczych punktów znajdujących się na powierzchni badanego elementu. Do lokalizacji wyznaczonych punktów służy głowica i liniały pomiarowe. Na tym etapie prac nie są jeszcze znane wymiary mierzonego elementu oraz odchyłki jego kształtu. W tym celu należy wykonać pewne obliczenia. Najczęściej wykonuje je komputer, który na podstawie zarejestrowanych współrzędnych wyznacza różne figury geometryczne. W większości klasycznych współrzędnościowych narzędzi pomiarowych, pomiar odbywa się w układzie współrzędnych kartezjańskich, czyli poprzez ruchome zespoły, przemieszczające się w trzech prostopadłych kierunkach. Wyjątkiem są tutaj urządzenia hybrydowe i ramiona przenośne.
Maszyna współrzędnościowa
Współrzędnościowe maszyny pomiarowe mogą występować w czterech różnych wersjach. Pierwsze z nich to urządzenia portalowe, które sięgają od 400 do 5000 mm na oś. Kolejne są maszyny mostowe, które charakteryzują się znacznie większym zakresem, sięgającym nawet do 16 m. Pomiary współrzędnościowe wykonywane są również za pomocą urządzeń wspornikowych. Ze względu na znaczną sztywność, ich zakres działania jest stosunkowo mały. W przemyśle motoryzacyjnym zwykle stosuje się maszyny wysięgnikowe, których zakres może sięgać do 18 m w najdłuższej osi. Dokładność współrzędnościowych maszyn pomiarowych zależy od zastosowanej głowicy pomiarowej oraz typu konstrukcji urządzenia.